List papieża Jana VIII

"Industriae tuae" (czerwiec 880 r.)
List papieża Jana VIII do Świętopełka, księcia Moraw

[Papież Jan VIII pisze do księcia Moraw Świętopełka, że zbadał i upewnił się co do prawowierności arcybiskupa Moraw - Metodego i że wybrał i wyświęcił Wichinga na biskupa Nitry. Papież pochwala używanie języka słowiańskiego w liturgii.]

Umiłowanemu Synowi, Świętopełkowi, sławnemu Księciu.

Chcemy, aby było wiadome Twej Gorliwości, iż poznaliśmy szczerość Twego osobistego oddania i serdecznego przywiązania całego Twego ludu do Stolicy Apostolskiej i naszego urzędu. Przedstawił nam to w pięknych słowach nasz współbrat Metody, arcybiskup świętego Kościoła morawskiego, który wraz z Semisysnem, Twoim zaufanym mężem, przybył do progów świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz do naszej biskupiej siedziby.

Ty bowiem za łaską Bożą odrzuciłeś innych władców tego świata, a za opiekuna, pomocnika we wszelkich potrzebach i obrońcę wybrałeś w najwierniejszej miłości sobie i swym szlachetnym, godnym zaufania mężom oraz całemu ludowi swojej ziemi świętego Piotra Apostoła - Głowę grona apostolskiego, a także jego następcę (vicarium). Chcesz także jako oddany syn, skłoniwszy w posłuszeństwie głowę, przy Bożej pomocy w poddaniu pozostawać aż do śmierci pod opieką jego i jego wikariusza. Za tę wielką wierność i oddanie Twoje i Twojego ludu obejmujemy Cię z wielką miłością otwartymi ramionami naszego apostolskiego urzędu jako jedynego syna. Wraz ze wszystkimi Twymi wiernymi przygarniamy Cię do ojcowskiego łona jak owce powierzone nam przez Pana. Pragniemy żywić was łaskawie pokarmem życia. Polecamy Cię w naszych częstszych modlitwach Bogu. Obyś mógł, dzięki wstawiennictwu świętych Apostołów, pokonać wszystkie trudności w tym życiu, a w niebie z Chrystusem, naszym Bogiem, otrzymać nagrodę chwały.

Tego Metodego zaś, waszego czcigodnego arcybiskupa, zapytaliśmy w obecności naszych biskupów, czy w Symbol wiary prawdziwej tak wierzy i w czasie mszy świętej tak go śpiewa, jak utrzymuje święty Kościół rzymski i jak został ogłoszony i przekazany przez świętych ojców na sześciu soborach powszechnych ewangeliczną powagą Chrystusa, Boga naszego. Odpowiedział on, że uznaje i śpiewa według ewangelicznej i apostolskiej nauki, jak to utrzymuje święty Kościół rzymski i przekazali ojcowie. My zaś przekonaliśmy się, że jest on prawowierny i doświadczony we wszystkich naukach kościelnych, i dlatego wysyłamy go do was powtórnie, by kierował powierzonym mu Kościołem Bożym. Polecamy, byście go przyjęli jako własnego pasterza z należytą czcią, szacunkiem i radosnym umysłem. Nakazem bowiem naszej apostolskiej władzy zatwierdzamy przywilej jego arcybiskupstwa. Postanowiliśmy też, by przy Bożej pomocy przywilej ten trwał na zawsze. W ten bowiem sposób powagą naszych poprzedników zostały ustalone i zatwierdzone prawa oraz przywileje Kościołów Bożych. Do niego więc według tradycji kanonicznej należy troska o wszystkie sprawy kościelne i niech on według Bożej myśli nimi zarządza. Jemu bowiem powierzony jest lud Pański i on będzie zdawał sprawę z ich dusz.

Konsekrowaliśmy też na biskupa świętego Kościoła w Nitrze prezbitera imieniem Wiching, którego nam przysłałeś. Polecamy i nakazujemy, aby był on we wszystkim, według świętych kanonów, posłuszny swemu arcybiskupowi. Przyślij też do nas w stosownym czasie, ze zgodą i staraniem samego arcybiskupa, także drugiego odpowiedniego prezbitera lub diakona. Wyświęcimy go na biskupa dla innego Kościoła, gdzie uznasz, że jest potrzebna posługa biskupa.

Z tymi dwoma przez nas wyświęconymi biskupami wspomniany wyżej arcybiskup wasz będzie mógł konsekrować [innych] według postanowienia apostolskiego dla innych miejsc, gdzie biskupstwa powinny i mogą Szczytnie istnieć. Nakazujemy, żeby prezbiterzy, diakoni i inni duchowni jakiegokolwiek stopnia, Słowianie czy innego rodu, którzy znajdują się w granicach Twej prowincji, byli poddani i posłuszni we wszystkim wspomnianemu naszemu współbratu, waszemu arcybiskupowi. Nie mogą nic absolutnie czynić bez jego wiedzy. Jeśli zaś ci, którzy trwają w uporze i nieposłuszeństwie, dopuszczą się jakiegoś zgorszenia lub podziału, o ile nie okażą poprawy po pierwszym i drugim napomnieniu, zarządzamy naszą mocą, aby zostali wyłączeni z Kościołów i z granic waszych jako siewcy kąkolu. Trzeba to wykonać według treści kanonów dyscyplinarnych (capitula), jakie mu daliśmy i do was skierowaliśmy.

I wreszcie słusznie pochwalamy wynaleziony przez pewnego Filozofa Konstantyna alfabet słowiański, przy pomocy którego można należycie wychwalać Boga. Polecamy w tym języku głosić słowa i czyny Chrystusa, naszego Pana. Autorytet świętych [Pism] uczy nas, że nie tylko trzema, ale wszystkimi językami należy chwalić Boga: "Chwalcie Pana, wszystkie narody, wysławiajcie Go, wszystkie ludy". Apostołowie zaś napełnieni Duchem Świętym wszystkimi językami głosili wielkie dzieła Boże. Także święty Paweł, jak niebieska trąba rozbrzmiewając napomina: "aby wszelki język wyznawał, że Jezus Chrystus jest Panem, ku chwale Boga Ojca". Odnośnie do języków w Pierwszym Liście do Koryntian wystarczająco i wyraźnie poucza nas, że mówiąc językami budujemy Kościół Boży.

Nie sprzeciwia się też nic prawdziwej wierze i nauce, by w języku słowiańskim sprawować mszę świętą, czytać świętą Ewangelię oraz lekcje ze Starego i Nowego Testamentu, poprawnie przetłumaczone, jak również śpiewać oficjum godzin. Ten bowiem, który stworzył trzy główne języki: hebrajski, grecki i łaciński, stworzył też i wszystkie inne na swoją większą chwałę. Polecamy wszakże, by we wszystkich kościołach waszego kraju dla jeszcze większego splendoru Ewangelia była czytana po łacinie, a potem w przekładzie słowiańskim dla ludu, który nie zna języka łacińskiego. Podobno w niektórych kościołach jest taka już praktyka. A jeślibyś Ty wraz z dworzanami pragnął bardziej słuchać mszy świętej odprawianej po łacinie, polecamy, aby ją dla Ciebie odprawiano po łacinie.

Dan w miesiącu czerwcu (roku 880), XIII indykcji

JAN VIII, PAPIEŻ
Tłum. z jęz. łacińskiego Roman R. Piętka MIC